नेपालरि परम्परागत जिआइराक स्होबारि खाइमा तिजि, यकिन आरे । नेपालि अन्न, मौवा, रारो ल्होलोला जिआइराक दाङ्बोहेन्से स्होसि खामुला । तासाइ चुदा ह्युलला ‘ब्रान्डेड’लान लिरि स्थापित लातोबा बहस चु थुमला डाखेन थेन पोषणबिदजुगुसे तिमुला ।
जिआइराकला लागि बिसेस स्हेला म्रा थेन जडिबुटि प्रयोग लासि ब्रामा स्होबा लाला ओम कादे दुइरिम थे दिमरिक्यार मानला लिरि सुताइ प्रयोग ताला । तासाइ नोन परम्परागत जिआइराकला गुनस्तरफिरि ल्हानान ग्लारिक्यार ङ्योइबा मुला । खेबा (पुरानो) अन्न साङाग्याम स्होबा जिआइराक नेपालला प्रमुख थेन परम्परागत थुङ्बास्हे तेन्बासे समुदाय तहरि चुनोन ल्हाना प्रयोग ताबा चु थुमला डोखेन थेन कोङ्बा नेपाल पोषण अभियानला सिइओ डा. अतुल उपाध्यायसे पाङ्ला ।
बियर स्होबारि नोन जौलिच्छा साङाग्याम्सेन ज्याबा माल्टा स्होला । उपाध्यायला आन्सार साङारि ग्लुटेन आताबासे ग्लुटेन एलर्जि ताबाजुगुला लागि चु अनुकुल थुङ्बास्हे हिन्ना । ल्होलो ह्युलसे ह्राङ्ला परम्परागत जिआइराक स्होबारि ल्हेना लापिन्बा थेन बजारिकरन लाबारि खाम्दे ध्यान पिन्मुला । बिले, कोरियारि म्याकगियोली (छ्याङ), अफ्रिकारि सोरगम बियर, जापानरि साके, भारतरि फेनि थेन मेक्सिकोरि तकिला ह्राङ्बा परम्परागत स्होबादा बजारिकरन लामुला । थेन, लोकप्रिय सुताइ स्होबा मुला ।
नेपालरि नोन, जिआइराक गुणस्तरीय सामुदायिक थेन ब्रान्डेड स्होबादा प्रोत्साहन लाजि बिसाम अर्थतन्त्ररि बिसेस तेन पिनखाम्ला । स्होबाला संगठित प्रणाली स्होसि, चुरि जामेकोलाला गेदा अझ प्राथमिकता पिन्बारि खाम्साम ब्रामा ह्रुप्बा थेन जिआइराक स्होबा देन आत्मनिर्भरता ल्हानान ल्हेसेला मुला । आयातित रङस्हे (मादकपदार्थ) थुङ्बारि ल्हानान अंकुस ल्हागतिसेला मुला । थुङबास्हेला मिनरि दिङरि अबौं फिग्र्याप ह्युल पलायन ताबा थेन न्होरला संचितिरि ल्हेसेला मुला ।
परम्परागत जिआइराकला गुणस्तर परिक्षण टाइमिङ, प्याकेजिङ थेन वितरणला प्रबन्धदा संस्थागत लाबारि खाम्साम स्होबा तरिकाला सुताइ बैज्ञानिकीकरण तासेला मुला ओम स्होबास्हेसे ओस्सोन बजारिकरन ताम्याङ्सेला मुला । चुदा हेरिटेज थेन कल्चर ड्रिंकला लिरि बोर्बारि खाम्सेला मुला । डा. उपाध्याय सामाजिक संजाल थेन मुतेबा प्रसार साधन प्रयोग लासि ह्राङ्लान थुङबास्हेला महत्व स्थापित लाबारि खाम्मा ह्युल्सा÷समुदायिक आत्मनिर्भर अर्थतन्त्ररि चु कोसेयुङ्बा ताबारि खाम्मा बिसि पाङ्मुला ।
हिमालि थुमला स्होबादा अझ प्राथमिकता पिन्बारि खाम्साम चुसे ह्युलनाङ थेन फिग्र्याप ह्युलरि सुताइ गुणात्मक अर्थ थान्बा स्यान्दो पोषणबिद प्रद्युम्न दाहालसे पाङ्ला । भारतरि मौवाला आइराकदा ब्रान्डेड लामुला । बिसेस लासि भारतला गुङ्थुमरि हेरिटेज थुङ्बास्हेला लिरि चु चुङ्ला । भारत सरकारसे चुला मापदन्डफिरि कानुनि प्रावधान लिस्टरि थान्मुला । कानुनि प्रावधानरि ४० प्रतिसत अल्कोहल मुबा थुङ्बास्हेदा आइराक (व्हिस्कि) तेन्मुला ।
परम्परागत आइराकरि २० प्रतिशत बिमा ल्हाना अल्कोहल ताआखाम । थेतासि पम्परागत थुङ्बास्हेदा फिग्र्याप ह्युलला ब्रान्डला नियमरि थान्ना आदे बिबा मान्यता पोषणबिद दाहालसे थान्ना । साङा, अन्न, रारो थेन मौवाला रोना ल्हेना लामा ओम चुग्याम्से खपतयोग्य जिआइराक स्होमा लिच्छारि किसानदान फाइदा ताला । तासाइ, थे थुङ्बास्हे स्होबा, थे थुङ्बास्हे स्होबा अधिकार, स्होबाला दायरा थेन गुणस्तर दाप्बा प्रयोगशाला बिसाम प्रदेश थेन स्थानीय तहरिन तातोला ।
गण्डकि प्रदेशला पोखरारि तिलाइ ला ङ्हाच्छा ताबा अन्तर प्रदेश मुख्यमन्त्रि स्तरिय चिसाङसे प्रधानमन्त्रिदा पिन्बा ध्यानाकर्षणस्योरि नोन चु सन्दर्भ खामुला । चुला १६ नम्बर बुँदारि बिमुला, ‘स्थानिय कच्चा पदार्थरि आधारित रङस्हे स्होबा थेन ब्रान्डिङ लाबा अधिकार प्रदेशदा पिन्गाइ ।’