नुतन गिक्खे चलाख लोप्डा मुबा । चु रापला दुइरि थे कक्षा ङ्हारि डोमुबा । परिक्षारि गिक्छा गिक्छा तासि खामुबा नुतन । कक्षारि थे फस्टब्वाइ बिसि ङोसेबा मुबा । मास्टरजुगुसे कक्षारि नुतनलान नेतृत्वदा स्वीकार लाबा अवस्था मुबा । तिरेकुनु नेपाली लोप्पा मास्टर कक्षारि दोकास्युजि । मास्टरदा डेन लाबाला लागिरि लोप्डाजुगु डोङ रेजि ह्राङह्राङला ग्लाग्यामसे । मास्टरसे टिबा इसारा दोन्स्युजि । लोप्डाजुगु टिजि । मास्टरसे लोप्डापट्टि च्यासि सुङस्युजि, ‘तिनि छ्योइला ताम आडोबारि । बरु तिनि खाज्युबाइ फिक्र्यापला बिसयला ताम लोप्के ताला ?’
लोप्डाजुगुसे फुर ताङबान ताला पाङबालिच्छा मास्टरसे ङ्योइस्युजि, ‘दात्ते चु कक्षाला फस्टब्वाइ खाला हिन्ना ?’
नुतन डोङ रेसि पाङजि, ‘ङा हिन्ना सर !’
‘तिनि छ्योइला पढाइ पढाप आलाना स्यान बिसय पढाप लासि पिन्बा सेम मुला ङाला । खाइमा खाइमा चु दोसे नोन ज्ञान किन्तोला । एदा खाराङ छोर्बा मुला म्हान्गो ओम स्यान ह्रोलाइ नोन सेम मुलाकि आरे था ताउ ?’
मास्टरसे चुराङ बिबासे लामा नुतनमि ताङबा मुबा । तिल्दाबिसाम थेदा पाठ्यपुस्तकला ज्ञानला प्रेप्रे खाम्तेदोना फिक्र्यापला ज्ञानए नोन किन्तोला बिबा मुबा सेमरि । थेसे ह्रोजुगुपट्टि दोसि च्याजि । ह्रोजुगुसे ताला ताला बिसिलिच्छा दाबे तिला ताम सेबारि वा तिला लोप्पारि ओम बिबा प्रस्न खाजि । नुतनसे बिजि, ‘ह्याङलान ह्युल्सा नेपालला बिसयरि चर्चा लाबारि ओम नेपाललान थोरि ज्याबा ताम लोप्पारि ।’
मास्टरसे नेपालला बिसयरि चर्चा लाबा चुस्युजि । लोप्डाजुगु अनुशासित तासि ङ्यान्बा चुजि । मास्टरसे नेपाल ह्युल्साला थोरि चुराङलासि सेबा चुस्युजि–
नेपालला थोरि डोबा दुइरि दोक्छेबिमा ङ्हाच्छामि चु खालाङ मुला बिसि सेतोला । ह्याङला ह्युल्सा नेपाल एसिया महादेशन्हाङरि मुला । एसियारि भारत, चीन, पाकिस्तान, बर्मा, जापानतेन प्रे स्यानस्यान ह्युल्सा मुला । चुनोन ह्युल्सातेन प्रे मुला नेपाल । नेपाल जाम्बुलिङलान खाज्युबाइबिमा नोबा शिखर सगरमाथाला ह्युल्सा हिन्ना । चुल्ला ज्याङपट्टि ङ्हाज्याङ छिमेकी ह्युल्सा चीन मुला । स्यार, लो थेन न्हुप सोम नोन पट्टि भारतीय सा मुला । चु ह्युल्सा स्यार न्हुपदोना ठासि टिमुला ।
नेपाल हिमालय, पहाड थेन मधेश गोर सोम नोन सा चुर्सि टिमुला । चुर्ला हावापानी नोन ना ल्हानान क्रोबा खालला मुला ना ल्हानान ग्योङबा खाल्ला नोन मुला । हिन्ना ज्याङला हिमाली क्षेत्ररि थेरि ला च्युइसे ङ्हिदोनान ग्लिङ ताइला थेरि खाङ नोन खाङला । बिगे छाङमान ह्युल्साला हिसाबसे च्याजिबिसाम चु ह्युल्सादा ‘नातिशितोष्ण’ ह्युल्सा बिबारि खाम्ला ।
ह्याङला ह्युल्सा नेपालदा शासन सञ्चालनला लागिरि गोर ङिस बोरि जुबा मुला । ओजा गोर ङिस बो हिन्ना–
(१) मेची प्रदेश (२) मधेश प्रदेश (३) बागमती प्रदेश (४) गण्डकी प्रदेश (५) लुम्बिनी प्रदेश (६) कर्णाली प्रदेश थेन (७) सुदूर पश्चिमाञ्चल प्रदेश ।
चुते बिसि जिन्मा दुइ जिन्तासि मास्टरसे सुङस्युजि, ‘दारेम छाङमान प्रदेशला बिस्तृत वर्णन स्यान दुइरि । आता ?’
छाङमान लोप्डासे काइगि लासि पाङजि, ‘ताला सर !’
दोबा : ईश्वर थोकर
