जामेकोला मुक्तिला मालबजार

पौने युग वाइजि, संयुक्त रास्ट्र संघ केबा अर्थात पचहतर दिङ । तासाइ, तिनिदोना थेला महासचिबला कुर्सिरि न्हा खाजिबाइ जामेकोला चिबारि याङजि, न्हा थेह्राङबा नोन तातोला बिबा आधिकारिक काठुइ नोन ताजि । चु बिसय अस्वाभाबिक नोन आहिन तिल्दाबिसाम पितृसत्ताबादि बिस्वला रास्ट्रजुगुला संघ पितृसत्ताबादि संयुक्त रास्ट्र संघ !
तिलाइ दिङहेन्से थेसे अन्तरास्ट्रिय श्रमिक जामेकोला दिबस (आठ मार्च)ला सन्दर्भरि मुतेबा दिङ याखारगि खास संकल्प नारा (थिम) स्होबा लाबा लामुला । चु दिङ सन २०२० ला नारा मुला, ‘ङा च्योच्योला पुस्ता ः जामेकोलाला याङताम स्हेङबाला लागि ङ्हाच्छा’ (आइ एम जेनेरेसन इक्वालिटि ः रिअलाइजिङ विमिन्स राइट्स !)
संयुक्त रास्ट्रसंघसे स्होबा चुह्राङबा नाराजुगुग्याम सम्बन्धित बिसयरि भिटो प्रयोगकर्ता सक्तिसालि ह्युलजुगु थेन थेदा दाङबा संसारला सासकजुगुसे खाराङ लासि म्हान्ना बिबा सुराक सार्बजनिक ताला । चु दिङला नारासे नोन तिनिला बिस्व ब्यबस्थासे जामेकोलाला याङतामला बिसयदा खाराङ लासि गोला ओम उन्बारि सेम लाला बिबा यथार्थ स्पस्ट ताला । चु नारा न्हाङरि तिनिला बिस्व ब्यबस्थाला पितृसत्ताबादि नियतपुर्न हर्कतजुगुला बो गिफिरि गि बासि लाबा मुला ।
गिक्छा, चु नारारि थान्बा ग्योइ अंग्रेजि ब्याकरन थेन ग्योइ–संस्कृतितेन आडिक बरु चुह्राङबा ग्योइ माल चुङबाला लागि उपभोक्तारि ल्हाना लोभ, कृत्रिम आकर्सन वा फजुल उत्सुकता केना लाबारि बिग्यापनरि प्रयोग लाबा लामुला । सुन्दरि प्रतियोगिता, जामेकोलाला लिखन्डि थेन बिभत्स पार्नोग्राफिग्याम स्होबा ग्रेन जामेकोला माल–बजारला प्रबद्र्धनला लागि प्रयोग लाबा ग्योइला बिग्यापन साइलितेन चु नाराला ग्योइला साइलिला एकात्मकता कदापि संयोग जेक्खे बिबारि आखाम । ङ्हिच्छा, नारारि ‘ङा’दा मुख्य जिम्मेबारला लिरि रापपुङसि सामुहिक सामाजिक दायित्व, पितृसत्ताला आत्मालोचनाला पक्ष ओम राज्यजुगुला भुमिकादा साक्लोन छुम्बा गे लाबा मुला ।
चुबिमा ङ्हाच्छा पिन्बा नाराजुगुला सिरिङखला च्याजि बिसाम आझा सार गोबारि सजिलो तासेला मुला– ‘जामेकोलाला मिग्याम च्यागे !’, ‘च्योच्यो दिमग्याम थिगे !’, ‘ह्यासे (जामेकोलाजुगु) खाम्ला !’ ल्होलो । चुह्राङबा नारासे जामेकोलाला मुक्तिला बिसयदा ब्यक्तिगत जिम्मेबारिला सिमारि, जामेकोला जेक्खेला सचेतनारि कुन्ठित स्होबा मुला ओम समाज थेन राज्यला आज्याबा भुमिकादा छुम्बा मुला । सोमछा थेन मुतेबा बिमा घातक पक्षजा चु नारारि पुस्ताला अबधारनादा ङ्हाच्छा ल्हेबा मुला ।
पुस्ताला अबधारना दुइ थेन दिङ समुहतेन सम्बन्धित मुला । पसु जगतदा च्याजि बिसाम लाखौ पुस्ता याखारगिन क्रियाकलापला गोलचक्कररि स्याबा मुला । संस्कृतियुक्त म्हिला समाजदा च्यामा पुस्ता–फेबासे जेक्खे मात्रात्मक प्रगतिसिलता जेक्खे याङबा म्राङमुला । तिलाइ तोङजा दिङ म्हिला समाजसे नाबा सामन्तबादि युगन्हाङरि ग्यार्जाऔ पुस्ता गुज्रब ताजि तासाइ खाजिबाइ पुस्तासे नोन जामेकोला स्वतन्त्रला नारा ल्हागाब आलानि । सामन्तबादि युङन्हाङरि छार छार पुस्तासे जामेकोलाफिरि च्याङनाल्हाना राहतला ताम लाजिन ओम तासाइ अधारभुत स्वतन्त्रताला बिसय पुस्तासे आहिन पुजिबादि समाज ब्यबस्थासे जेक्खे बासि खाजि । पुजिबादि समाज ब्यबस्था थेदुइरिन ङ्हाच्छा खाजि खाइमा पुजि, मेसिन थेन सामुहिक म्हिला श्रमला औद्योगिक युग तिजि ।
सादोप्ताफिरि पुजिपतिला हस्तक्षेप युगसे बाजि स्वतन्त्रताला बिचारधारा ओम थेदा किन्सि ङ्हाच्छा वाङबा सचेत म्हि क्रान्तिकारि जमात ! गिक्खेन पुस्तारि हिटलर थेन ग्राम्स्कि मुबा, याखारगिन पुस्तारि सोसक थेन सोसित ताला ओम तिनिदोनाला मुतेबा थेनोन पुस्तारि अत्याचारि ह्रेमकोला थेन उत्पिडित म्रिङकोला चिसिकेन खाजि । थेतासि पुस्ताला अबधारनासे जामेकोला याङतामदा सम्बोधन लाला खाराङ लासि ? वास्तबरि पुस्तारि आधारित रास्ट्र संघला चु नारासे तिनिला पितृसत्तात्मक बिस्व पुजिबादि ब्यबस्था जामेकोला मुक्तिला बिसयदा पुस्तान्तरनला आनुप्बा उला ल्हामरि दिसाहिन स्होबारि सेम लाला बिबा नियत छर्लङग ताला । मुतेबा दिङ बिस्वब्यापि लिरि जामेकोला मुक्तिला न्दर्भरि ठाम्बा चुप्रकारला बिसादिमय सडयन्त्रला भन्डाफोर जरुरि मुला ।
तिनि संसारनाङ जामेकोलाफिला अत्उाचारला लिब्रो ब्रिबाकेन मुला, पाङबाकेन मुला । सम्पतिरि अधिकारआरेबा, घरेलु हिंसा, असमान ज्याला, बलात्कार, अप्रतिनिधित्व, जामेकोलाला ल्हुइला मालकरन, यौनजन्य हिंसा, भ्रुनहत्या, चुङबा, यौन ग्याप्बा ल्होलो बिसयजुगु ब्रिबा, पाङबा, संघर्सला मुद्दाला लिरि छरपस्ट ङ्हाच्छा खाबा मुबा ओम मुद्दाला हिसाबसे सहि मुला । चुह्राङ लासि लगातार बिसयजुगु रेमा नोन जामेकोलाफिला अत्याचारला घनत्व झान झान छार आयामरि ल्हेसिकेन निबा म्राङमा याखारगि सारापला डान्बा खाला ।
तावारग्याम पिडित नाम्युङ समाजला तिरेकुनु गमस्ता चिचिम ओम तावारदा जिन्ना लाबा योजनाबारे काठुइ ताजिम ।
याखारगि नाम्युङ तावारला ङ्हाच्छा दाया काङ थेन स्यान्दो नाम्युङ बाया काङरि गाप्बारि तयार ताजिम । थेह्राङ नोन लासि खालाइ लिच्छाला काङरि गाप्बारि तयारमि खालाइ गोरि ख्राप्बारि तयार । गमस्तारि ह्रुपताबा नाम्युङजुगुसे आक्रमनला जिम्मा किन्सिकेन निमा तावार खतम तासेला डान्सि नाम्युङजुगु ताङजिम । तासाइ, मुतेबा बिमा अनुभबि खेप्पा नाम्युङसे चिन्ताला छ्याम ङ्योइमि, ‘मुतेबासे बहादुरि उन्बा ठिक मुला तासाइ तावारmा याखारगि अङग मुला, थेग्याम थोन्बा काइ थेमा ह्याङ मुतेबा ह्यार्बारि चुला अर्थात थे ‘म्याउ’ लाबा सुङदा आक्रमन खाल्से लाला ?’ चु प्रस्नला उतर मुख्य ग्लारि आक्रमन आचुनि बिसाम कादे दिङ जामेकोलाला अधिकारला गमस्ता लासाइ नोन पुस्ता गुजाराप लाबा गेमि ताला ताला तासाइ समाधानला ल्हाम कोसोक कोसेला आम्राङमुला । तिनि जामेकाला बाद वा जामेकोला मुक्तिला कादेखाम्बा वकालत ताचिमुला, थे प्रयत्न दुम्सिला याखारगि पुजु स्योइबा जक्ेखे गेरिम सिमित ताबा आरे ? दुम्सिदा दुस्मनला प्रतिक म्हान्सि च्यामा थेला मुतेबा पुजु स्योइसाइ नोन दुम्सि सिसेला आरे बरु झान झान छारछार पुजु थेला ल्हुइसे उत्पादन लाचिसेला मुला । थेतासि तिनिला मुख्य आबस्यता हिन्ना– जामेकोलाफिला उत्पिडन थेन थेग्याम मुक्तिला आधारभुत बिसयजुगुरि वाङबा सहास लाबा। थे बिसयजुगुला दोसि उत्खननछ्याम छार युगरि छार हमलाला तयारिरि ह्रुपताबा । थेला लागि च्याङनारि गोरसोम प्रस्नजुगुला पुर्बाग्रहग्याम मुक्त उतर म्हाइनोन तोबा आबस्यकता मुला । प्रस्न गि ः जामेकोला उत्पिडनला केबाला मुल कारन तिला हिन्ना थेन चु उत्पिडनला प्रकृति खाराङबा हिन्ना ? समाज बिग्यानला थुमरि माक्र्सबादि बिचारधाराला थोन्बाबिमा ङ्हाच्छा जामेकोलाफिला उत्पिडन वा थेन्ना आज्याबा दुइला मुख्य कारन थेन्ना भाग्य वा ल्हुइला बनावटतान पाले लाबा आदर्सबादि बिचार थेन ठिमला छत्रगि राज मुबा । माक्र्सबादसे बिसाम म्हिला दोङरापला भाउतिकबादि अध्ययनग्याम जामेकोला उत्पिडनला मुख्य केबाला कारन निजि सम्पतिला केबा थेन थेफिरि ह्रेमकोलाला बर्चस्व ताबा तथ्य ङ्हाच्छा ल्हेजि । म्हिला समाजरि निजि सम्पति केबालिच्छा निजि सम्पतिरिन आधारित ग्याप्बा–दोप्ता युग, सामन्तबादि युग थेन तिनिला पुजिबादि युग कोसिकेन खाजि । थे निबा थेन दातेला क्रियासिल युगन्हाङरि सोसन उत्पिडनला ल्हानान प्रकारला ब्यबस्था, प्रथा, परम्पराजुगुला पुडि नुप्जि तासाइ जामेकोलाफिला सोसन, उत्पिडन बिसाम छार छार लिरि ङ्हाउ तोङजा ब्रे दिङहेन्से निरन्तर ताचिजि ।
थेह्राङ ताबाला लिच्छा ङ्हाउला युगजुगुरि पोबाजुगु तासाइ नोन निजि स्वामित्वला मुल सामाजिक स्वरुप बिसाम निरन्तर चिसिखाबा नोन मुल कारन हिन्ना बिसि गोबारि कठिनाइ आता । तिनि राजनितिरि लोकतन्त्रला ल्होलो मोडलतेन क्रियासिल बिस्व पुजिबादि ब्यबस्थासे जामेकोलाजुगुला समानता थेन प्रगतिला सम्बन्धरि ल्हानान प्रकारला अधिकारला वकालत लासाइ नोन थेसे निजि सम्पति नोन जामेकोला उत्पिडन न्हाना लाबा कारन हिन्ना ओम थेला जगरि राप्बा समाज ब्यबस्थाला पितृसत्ताबादि लि नोन जामेकोला मुक्तिला मुख्य बाधक हिन्ना बिबा यथार्थदा उच्चारन सुताइ लाबारि सेम आला । जामेकोलाला सम्बन्धरि लोकतान्त्रिक उपायला मिनरि पुजिबादि ब्यबस्थासे लासिकेन खाबा मुतेबा च्योच्यो आताबाला निरन्तर उत्पादनकारि क्रियाकलापसे सुताइ आछ्योना धर्म, भाग्यबाद ह्राङबा सामन्तबादि युगला जामेकोला लिब्रो बैचारिक हतियारला प्रचार प्रसारदा तिब्र लाबारि चुबा म्राङबा तिनिला ल्हानान नोन लोङबा खाबा परिदृस्य हिन्ना ।
जामेकोला उत्पिडन थेन पितृसता ओतेबान ह्रेङबा हिन्ना, कादे ह्रेङबा बर्गिय उत्पिडन थेन बर्गिय सता । चु अर्थरि बर्गिय समाजला दोङराप यथार्थरि पितृसतात्मक बर्गिय समाजला दोङराप हिन्ना । खाजिबाइ नोन सामाजिक उत्पिडन खाजिबा कारनसे केबारि दोजि, थे कारनला पुडिनुप्बा बिमा थे उत्पिडन खाराङ लासि पुडि नुप्बारि खाम्ला ? थेतासि जामेकोला मुक्तिला सवालरि कोबा बिमर्सदा निजि स्वामित्वरि आधारित पितृसताला केबा थेन थेला निरन्तरताला ब्यबस्थातेन थुइसि आकोना लाजि बिसाम थेसे ओदे फेना लाबा आम्राङ । ङ्हाउला माक्र्सबादि आन्दोलनसे जामेकोला उत्पिडनलामुख्य टा कारनला ट्वाइबा जेक्खे लाबा आहिन बरु थेदुइला समाजबादि ह्युलजुगुसे जामेकोलाजुगुला पक्षरि मतदानला अधिकार, श्रम स्वतन्त्रता, ज्यालारि गिक्खेन, जामेकोला चुङबारि ब्यबहाररिन काबा ल्होलो महत्वपुर्न तिबा लाबा म्राङमुला, तासाइ जामेकोला उत्पिडनला समस्याला प्रकृति निरुपनरि गम्भिर समस्या याङला । बर्गिय समस्या मुख्य हिन्ना ओम बर्गिय समस्याला समाधानतेन ओस्सोन जामेकोला मुक्तिला समस्या नोन समाधान ताला बिबा आधारभुत सिद्धान्तदा आउदिन सरलिकृत ढंगला गोबासे समस्या केबा लाबा म्राङमुला । जामेकोला बर्ग आहिन तासाइ जामेकोलाफिला पितृसतात्मक उत्पिडन बर्गिय उत्पिडनबिमा च्याङना रुङबाला नोन आहिन बिबा उचाइरि बिचार दोबारि आखाम्नि ।
खाराङ लासि रंगफेबा थेन जात ब्यबस्थारि आधारित उत्पिडन निख्खर बर्गिय मुद्दा आहिन तासाइ थे उत्पिडन बर्गिय उत्पिडनबिमा च्याङना रुङबाला नोन आहिन । बर्गिय समस्या मुतेबा सामाजिक उत्पिडनला टामि हिन्ना तासाइ गोबादा थितोबा आबस्यकताजा खानाङ मुला बिसाम बिसला दोङला टाबिमा थे दोङरि रोबा बिस म्हेन्दो झान नोन घातक ताबा ताला । बिस दोङला टा नस्ट आलाना बिस म्हेन्दो सार्बा ताङ थेनतासेला आरे तासाइ बिसला पेदे छ्याबारि काबा ध्याउन्नारि सार्जिन्बा बिस म्हेन्दोदा च्याङना म्हान्बारि नोन घातक ताला । थेतासि, जामेकोला मुक्तिसम्बन्धि दारेला बिमर्ससे जामेकोला उत्पिडनला बिसय बर्गिय उत्पिडनलान स्तरला रुङबा मुबा समस्याला लिरि समझदारिदा सैद्धान्तिकृत लाबारि खाम्तोला । चुला ब्यबहाररि परिनाम तिला खासेला मुला बिसाम दारे जामेकोलादा क्रान्तिरि, राज्य थेन समाजरि बोकिन्पुङतोला आहिन बरु थेन्दा ह्रेमकोला च्योच्यो ङ्हाच्छा खाबारि आखाम वा आयाङ बिसाम न्हा ओम देन्बारि क्रान्ति ताला, न्हा ओम राज्य थेन समाज न्यायपुर्न नोन दोला ।
प्रस्न ङ्हि ः तिला पुजिबादि ब्यबस्था न्हाङरिन जामेकोला मुक्ति सम्भब मुला ?
तिनिदोनाला बर्गिय समाजदा अध्ययन लामा याखारगि बिसय थाआखाम्बा लिरि प्रमानित ताबारि खाला कि खास राजनितिक–आर्थिक समाज ब्यबस्था निस्चित बर्ग वा समुदायला लागि हितकारि ताला ओम स्यान्दो बर्ग थेन समुदायला लागि दमनकारि ताला । चु बिसय तिनिला पितृसत्ताबादि पुजिबादि बिस्व ब्यबस्थाला सन्दर्भरि नोन लागु ताला । थेतासि तिनि जामेकोला मुक्तिला बिमर्सरि उतर म्हाइनोन तोबा स्यान्दो आधारभुत प्रस्न हिन्ना– पितृसतात्मक पुजिबादि ब्यबस्थाला आधारभुत पक्ष नोन जामेकोला बिरोधि हिन्ना कि चुला तिलाइ पक्ष जेक्खे जामेकोला बिरोधि हिन्ना ? देन्बारि निजि सम्पतिरि आधारित राजनितिक सामाजिक तिनिदोनाला ब्यबस्था गुङरि तिनिला भुमन्डलिकृत पुजिबाद स्यान्दो श्रमिक बर्गला लागि ह्राङबान जामेकोलाला लागि सुताइ मुतेबाबिमा सडयन्त्रकारि थेन क्रुर अबताररि प्रकट ताबा मुला । तिनि कादे जामेकोला ल्हुइदा मालकरन लाबा गे खाइमाइ ताबा आरेमुबा ।
सामन्तबादसे छुम्सि यौन ब्यापार लाबारि बाध्य ताना लाबा मुबा बिसाम तिनिम खुल्लाम खुल्ला यायारि पोर्न एदोगग्याम जामेकोलादा लिखन्डिन स्होसि चुङबा मुला । मुतेबा रे अर्ब गिक जामेकोलाफिरि हिंसा थेन मुतेबा सेकेन्ड ब्लिरि याखारगि जामेकोला बलात्कृत ताबा तथ्याङक, लिनोन उन्बारि आपिन्बा अरबला पुजिबादहेन्से पत्यक्ष यौनक्रिया पर्यटनला बिसय स्होबा युरोपेलि कथित समृद्ध पुजिबाददोनाला प्रबृत्तिदा मुल्याङकन लामा तिनि जामेकोलाफिरि ताचिबा अत्याचार पुजिबादि ब्यबस्थान्हाङला सहायक आज्यबा पक्षला कारन ताचिबा कदापि स्विकार लाबारि खाम्बा ग्ला आरे, बरु पुजिबादि ब्यबस्थाला आधारभुत चरित्र नोन चुनोन हिन्ना बिसि तेन्नोन तोबा ताला ।
पुजिबादि ब्यबस्थारि मुक्ति बिबा जिबिका संकटरि आताना लासि पुजिपति दोबारि खाम्बा हिन्ना । चुह्राङ लासि पुजिपति दोबाला लागि स्यान्दोला श्रमदा ब्यान्बारि अनिबार्य ताला । खाराङ लासि पुजिबादरि मुठिनाङ ह्रेमकोला पुजिपति थेन स्यान्दो ह्रेमकोला सोसित ताबारि बाध्य मुला, थेह्राङ नोन लासि चु पुजिबादि ब्यबस्थारि मुठिनाङ ह्रेमकोलातेन मुठिनाङ जामेकोला पुजिपति दोजिम बिसाइ नोन स्यान्दो मुतेबा जामेकोलाम सोसित नोन तासेला हिन्ना । स्यान्दो ताम चोदे पुजि जेक्खे जामेकोला उत्पिडनला याखारगि जेक्खे कारन चिचिबा हिन्साम सुत्रगि जामेकोला–ह्रेमकोला च्योच्योला नाराग्याम ङ्हाच्छा वाङगे बिबा सम्भाबनाए नोन ताबारि खाम्सेला मुसिम तासाइ तिनिम नगद पुजि जेक्खे पितृसत्ताला आधार मुबा स्थिति आरे । परिबार, राजनिति, कर्मचारितन्त्र, मुतेबा सिक्षा प्रनालि, सौन्दर्यदृस्टि थेन मुल्यजुगु, धर्म थेन संस्कारजुगु ल्होलो मुतेबाह्राङबा बौद्धिक सम्पदा पुजिबादि पितृसत्ताला लाजि पुजिलान बिस्तारित लिजुगु दोसि केबा मुला, थेदिरि जामेकोला अस्तित्व स्हेङबा ताला ओम नाङबारि बाध्य ताला । पुजिबादि ब्यबस्थाअन्तरगत पितृसताला चु सहस्र औजारजुगु लिब्रो फेसिफेसि थेए नोन सुधारला संघर्स लासि मुतेबा पुजिबाद कादे तोङजा दिङरि जामेकोलामैत्रि दोबा हिन्ना ? सिक्षित जामेकोला ह्रेमकोला तामा समस्या समाधान ताला बिबा नारा पिन्जि तासाइ सिक्षा चोदे पितृसत्ताबादि दोजिन्बा मुला कि सिक्षित तामाहेन्से जामेकोलासे क्योलोलोका थाहा याङजि कथित सिक्षित ह्रेमकोलामि झाननोन कुटिल अत्याचारिका चिम । थेतासि, पुजिबादि ब्यबस्था न्हाङरिन चुला आधारभुत पितृसत्ताबादि निजि सम्पतिरि आधारित चरित्रदा सोना लासि जामेकोला मुक्तिाला बिमर्स स्याङबा वा पुजिबादि राजनितिक–सामाजिक ब्यबस्थालान बिकल्प म्हाइबा बहस तिसे ? याखारगि संकल्परि दोनोन तोबा दुइ दोगाबा मुला ।
प्रस्न सोम ः तिला जामेकोला मुक्तिला सन्दर्भरि दर्सन, राजनितिक सिद्धान्त थेन राजनितिक ब्यबस्थाला परिकल्पना वा वकालत जरुरि मुला ?
म्हिला समाजरि खाजिबाइ नोन सामाजिक समस्या खामा मुतेबा म्हि थेग्याम्से मुक्त ताबारि सेम लाला तासाइ सेमलाबातेन मुक्ति सम्भब आरे । सामन्तबादि युगला उत्पिडन भुदास किसानला थेदोनाला मुक्तिला प्रक्रिया आतिनि ओतेदोना पुजिबादि राजनितिक सिद्धान्त थेन पुजिबादि ब्यबस्थाला परिकल्पना ङ्हाच्छा आखानि । छिटफुट बिद्रोह वा तत्कालिन उत्पिडनला लिब्रो संघर्स याखारगि ताम हिन्ना, चु अत्याचारलिब्रोला म्हि स्वभाबजन्य प्रबृतिग्याम नोन सम्भब ताला । तासाइ, पितृसत्ता बिबा बिश्वब्यापि ब्यबस्था हिन्ना, चु सोसन–उत्पिडनला फुट्टा घटना आहिन । मुतेबा बिस्वब्यबस्थालिब्रोला संघर्स बिबा छार बिस्वब्यबस्थाला स्हेङबा दिसा हिन्ना । थेतासि छार बिस्वब्यबस्था स्हेङबाला लागि दार्सनिक बिस्व दृस्टिकोन, राजनितिक सिद्धान्त थेन बिस्वला छार राजनितिक ब्यबस्थाला स्पस्ट परिकल्पना अनिबार्य ताला । जामेकोला मुक्तिला पक्षरि ठिक नियत थान्सि संबाद स्हेङबा वा वकालत लाबा ल्हानान म्हि थेन जमातला अभिब्यक्ति थेन पहलजुगु च्यामा चुह्राङबा सुताइ भान ताला कि सायद थेन्से म्हान्बा लामुला– जामेकोला लिब्रो खाराङबा तिला आज्याबा म्राङला, थेला लिब्रो ल्हागतिसिकेन निबान समाधानदोना दोबा ल्हाम हिन्ना ।
चुह्राङ लासि सोचतिसेला हिन्ना बिसाम याखारगि नाम्साला जामेकोलाजुगुफिला रेदाङसे ताबा अत्याचारला घटनालिब्रो जेक्खे ल्हागतिसि निसेला हिन्ना बिसाम तिलाइ न्यायप्रेमिला दिङ जिन्सेला मुला तासाइ जामेकोलाफिला अत्याचारला घटना ताबारि थेनतासेला आरे । चुजा रोगिला उपचारबिधि हिन्ना, रोग केबाला कारन नस्ट लाबा बिधि आहिन । चु बिधिला बोरि पिडित थेन न्यायप्रेमि जामेकोला ह्रेमकोला गुङरि बैग्यानिक समताबादि बिस्वदृस्टिकोनरि आधारित संगठन स्होबा, थेदा रानितिक सिद्धान्तग्याम प्रसिक्षित लाबा, लिउला जामेकोला मुक्तिला राजनितिक ब्यबस्थाला परिकल्पना थेन थेदा याङबा राजनितिक संघर्स तिबा लाजि बिसामजा थेसे ल्हाना समाजदा छार चेतनातेन पोबारिक्यार बोर्बा ल्हाम तिसेला मुला ।
थेतासि, पितृसतात्मक पुजिबादि ब्यबस्थासे तिनि जामेकोलादा जेक्खे आहिन, जामेकोलाला मुक्तिला बिसयदा सुताइ माल बजारला ब्यबहार लाचिबा सन्दर्भरि जामेकोला मुक्तिला बिमर्स थे मालबजारग्याम थोन्बा जामेकोला क्राबाला ऐइया आत्थाला बिस्लेसक साक्षि जेक्खे दोबा स्तरग्याम फिरि रेबारि आबस्यक मुला, बरु जामेकोला मुक्तिला बिमर्स थेन पहलसे पितृसत्ताला पुडिनुब्ना लाबा छार बिस्व ब्यबस्था स्हेङबाला संकल्पका लातोबा हिन्ना ! (दोबाः अगाध)