अपराजिता, चु ग्याखारगि माइ जाजाला सेम थुर्बा उदगाररि मुखरित ताबा याखारगि काम्बा देन्बा हिन्ना, थे समाजरि रेदाङसे ल्हेबाकेन मुला । चुरि मुतेबा नेपालि गृहिनिसे भोगतिचिबा याखारगि ग्रेन समस्याला चिरफार लाबान समाधानला प्रयत्न लाबा मुला । म्हान्मुला, एदा सम्बोधित चु चिठिग्याम स्यान्दोजाए नोन दोगाइ ।
‘आपा खेप्पा दोसि मुरि दोसाइ नोन आइराक थुङला ? चु उत्सुक प्रस्न हिन्ना, याखारगि दिङ ङ्हाला माइ जाजाला बिजासुलभ लिब्रोला अबोध झटारो । माइ जाजाला पिन्बा धारना ओसेम थेदा पिन्बा ग्युइ हिन्ना– म्हि सिमाहेन्से फिरि अर्थात स्वर्गरि निला ओम मुनोन स्वर्ग हिन्ना । ओन्छ्यान बिजा मनस्थिति, तिला ख्वाजि थेनोन थुङला !
चु उदगाररि अबोध ब्यङग्य थेन याचना ङ्हि नोन छ्योल्बा स्पस्ट मुला । याखारगि आपाग्याम आसा लाबा माया थेन सुरक्षाला आभासला आसा लानालानान बिले थे ब्लापजिन्मुला । चुरि ब्यङग्य अबस्य मुला, कारन थेला आपाला घृनित राङ थुङबा लत उजागार लाबा ह्राङलान तरिकाला सुझबुझ मुबा थे । ब्याङग्यला काइरि चेतावानिला रङ नोइ थोबा भान ताला । सम्भवतः मु (स्वर्ग)रि राङ थुङबाजुगुदा प्रवेस निसेध हिन्मुला कि ?
मुतेबा ङ्यासे राङरि धुत्त आपाला तान्डबनृत्य, गालिगलौज, दोसारोपन, तोडफोडला दृस्यसे लाचार ताजिन्बा मुला थे । आपाला ग्रेन कुरि माया छ्याल्बा सुरक्षाला ग्यारेन्टि म्हाइबा दिङ हिन्ना थेला । तासाइ आपाग्याम सुरक्षाला घात तामा बिक्षिप्त माइ जाजा आलेला सुरक्षा लाबारि जाजा ङ्याम्बा याजुगु अंगालाब लाला । जाजा याफ्लासे आमाला मिख्लि फ्याला । थे बिचलित मुला ।
थे मुतेबा यो म्हेन्दोह्राङ नोन झपक्क सार्बा ताला, मुतेबा ङ्यासे बिस्फारित मिजुगुसे चारतिर च्याबान, खाबा घटनाला असहज प्रतिक्षारि बेचैन म्राङला थे । रे ढल्कप तासिकेन निमा थेला ब्यबहाररि अस्वाभाविक उतार चढाब महसुस लाबारि खाम्ला । खाजिबाइ दुइ आपा आमा ङ्हिलान उपस्थितिरि या चुङसि राप्बा अबसर याङमा थेला हाउभाउ स्यान्दोन ताला, मिरि असिम बिस्वास थेन सन्तोस याङला बिले खाल्दामानदा चुनाउति पिन्बारि खाम्ला ।
थेमि क्योलोलो जेक्खे ‘टुइङकल टुइङकल लिटल स्टार, बाबा ब्ल्याकसिप ह्याभ यु एनि बुल’ वाइबा माइ जाजा । थेजा मुला परिस्थिति मुल्याङकन लाबारि खाम्बा ग्यान । थेजा मुला आपासे सामना लातोबा भबितब्यला परिकल्पना लाबारि खाम्बा क्षमता । थेतासि माइ जाजाला छिग मुला, थेलान मनोदसाला सकारात्मक क्रिप ।
दाते हेन्सेन चोथेबा दायित्व बोझ । थेए नोन खाइमा दोना ? ङाला अन्तरआत्मा छ्यालाङछ्योलोङ ताला, स्हु अनुभुति छोर्ला । जेकखे यखारिग तथ्यतेन अबगत ताबारि सेम मुला । थे हिन्ना– जाजा माइला लिउ खाबा मानसिक बिकास । लोङबान लोङबाला चु महासागररि, प्रतिरक्षाला उपाय म्हाइतोबा थेला दैनिकिसे चु क्योलोलो प्रस्फुटित पेदेला बिकासरि अबरोध खडा आला ताला ? बिग्य डोखेनजुगुला सुझाब अपेक्षित मुला ।
मनोबिग्यानसे थान्बा बिचार :
आउदिन राङ थुङबा ह्रेमकोलासे ङ्हाच्छा ह्राङसे लाबा हिंसात्मक ब्यबहार महसुसमि लाल, तासाइ दोसि ट्वाइबा खन्डरि नकारप लाला । पेबाला सामना लाबारि आखाम्बालान कारन थेसे ह्राङला गल्ति स्विकार आला । ‘ङा सातान ठिक मुला ओम ङाइ लाबा खाइमादाम्मान ठिक ताला’ चुह्राङबा तामरि बिस्वास लाबा चरम अहमला नतिजा हिन्ना । आझा चोह्राङ बिले चु हिनभाबनाला द्योतक हिन्ना । ज्वाला दोसि भडकाप ताबा चु अहम यथार्थरि कमजोरि हिन्ना ।
‘ङा सातान ठिक मुला’ बिबा धारना बास्तबरि ग्युइबोधला दिवालियापन हिन्ना । चुमि चुह्राङबान दुर्बल मनस्थिति ताबा म्हिसे किन्बा सुरक्षाकबच हिन्ना, जुन आधारभुत हिसाबसे कमजोर ताला । चुसे केवादा आझ ल्हाना अनियन्त्रित स्होला ।
चुह्राङबा धारनाला प्रतिक्रिया तिला ताला ओम ?
थेसे स्यान्दोला केवादा नियन्त्रा लातोला बिबा म्हान्ना । ह्रेमकोला जेक्खे आहिन, कादे जामेकोला नोन चुह्राङबा निम्न कोटिला अहमला सिकार ताबा स्याप्ला । चुह्राङबा ह्रेमकोला–म्रिङकोला बास्तबरि कायर थेन कमजोर ताला, थेतासिमि स्यान्दोदा सासन लाला ओम आक्रमक ताला । ह्राङला सेमला असुरक्षाला भावना ब्यक्त लाबारि बिसेस लासि ह्रेमकोलाजुगुसे चुह्राङबान तरिका किन्ना ।
खालाइ खालाइ ह्रेमकोलासे ह्राङला मनोबल थेन इच्छासक्तिसे चु ह्राङबा लत ख्लासि सफल ल्हुइ सोबा जेक्खेन आरे, ह्राङला ज्याबा क्रियाकलापसे समाजदा योगदान सुताइ पिन्बा मुला । तासाइ बहुसंख्यक ह्रेमकोला चुह्राङ नोन लासि दिमथेमेदा सुताइ मानसिक थेन आर्थिक रसातलरि ब्लुम्सि पतन ताबा मुला । कादेसेम दिमदान दुर्सारि पोना लाबा मुला ।
दिमथेमेला सुरक्षाला समाधान तिला ?
बयस्क ह्रेमकोलासे दिमथेमेरि सन्तुलित बाताबरन पिन्बारि खाम्तोला, थेरि दिमथेमेला सान्तिला ग्यारेन्टि जेक्खे आहिन, बिजाबुमोला लिउ स्होबाला जग राप्बा ताला । यद्यपि थेसे हिंसा रेमरेम दोहोर्याब लासि चिला बिसाम दिमथेमेसे ङेवाङेङगोरतेन छिमेकिला ह्रो किन्बा लाला । अथवा गेन्दुनजुगु, सरकारि सहयोग सुताइला लागि ङ्हाच्छा वाङतोमुला । दिमन्हाङला ताम बिसि छुम्बारि म्हाइसाम पिडकसे प्रोत्साहन याङबा लाला । चुरि अप्ठेरो म्हान्तोबा प्रस्नान आरे तिल्दाबिसाम चु बिस्वब्यापि समस्या हिन्ना, जुन खुला छ्योइह्राङबान छर्लङग मुला ।
चोदे लामा नोन पार याङबारि आखाम्नि बिसाम थेतेन मुतेबा सम्बन्ध बोतोला । खाइमादोना थेसे ह्राङला ल्हुइदा आच्या, ह्राङदा आपो थे दुइदोना थेला क्रियाकलापरि परिवर्तनला सम्भावना न्युन ताला । याखारगि पिडकतेन सम्बन्ध आथान्बा सान्ति थेन सुखपुर्बक सोबारि म्हाइबा दिमथेमेला आधारसिला हिन्ना । चुदा पाप आहिन, पुन्यलान गे डान्तोला । लिच्छारि याखारगि ज्याबा दोबा ह्वाइखा :
ङातेन छ्याम ब्राउ आपा
ङातेन छ्याम ब्राउ आपा
ङाला या चुङसि
ङाइ ल्हानान ताम लोप्तोबा मुला
थे ङाइ दाते तिलाइ आगो ।
मुतेबा रे खाबा खतराग्याम
ह्राङदान खाराङ लासि सुरक्षित थान्गे, आपा
दिमरि, स्कुलरि ओम क्लाङमा
खाराङ लासि क्योङसेबिमा ज्याना लासे, लोपपिन्गो ।
छार्बाकेन लाबा जातुकुदा डोर्याप लाबा
मायालु याजुगु तोला नि
थेतासिम ङा छ्यामछ्याम ब्रास्ह्युगोले आपा
ह्याङदा ल्हानान थारेङ नितोबा मुला ।
