च्युइछा च्युइछा ङ्हाच्छाला तराइला दुर्गम नाम्साला मिन हिन्ना बिजयपुर । चु नाम्साला नाम्साबाजुगु दोलखा, रामेछाप थेन सिन्धुलि जिल्लाला बिकट नाम्साजुगुग्याम खाबा हिन्ना । चु नाम्सा मधेसला नाम्सा बिबा जेक्खेला मुबा । बिकासला ‘ब’ नोन चु गाउँ पन्चायतरि दोबा आरेमुबा । मुतेबा बिमा दुर्गम मुबा, गाउँ पन्चायतरि नाङ्साल, सडक आरेमुबा दिमरि म्हुना लाल्टिन, धिपधिपे नाङ्साल लुङ्मुबा । चुरे लुङ (श्रृंखला)ला स्योङला क्युइ आस्योप्ते दोना स्योङ नोन स्योङ सिन्धुलि निबा ट्रकजुगु नोन बर्खा तिमाहेन्से मंसिर ला दोना डुङ्मुबा । ट्रकजुगु कुल्बारि चुबा च्याबारि स्योङ क्याम्साङ जासाम चिबाजुगु आउदिन ब्यग्र तासि ख्रुङचिबा तामुबा । लाउ दारेम ट्रक क्रेबारि याङ्बा ताजि बिसि ताङ्मुबा ।
राजमार्गदोना दोबारि ल्होलो स्योङ थेन झर्नाजुगुला जंघार वाइबान हिंस्रक च्यान तावामग्याम सोसि (जोगिदै) दोपदोप्बा ह्रि वाइसि १५ किलोमिटर काङ्से ब्रामाहेन्से महेन्द्र राजमार्गरि खामआखाम दोमुबा । थेलिच्छा बस क्रेसि दन्दाइ घन्टा ङ्हिसे गाङ्साल लिच्छा जनकपुर सहर दोमुबा । चु सहरला बाताबरन थेन दुर्गम नाम्सा च्यादो टा खानाङ्ए आडिक्मुबा । सहररि पाङ्बा ग्योइ थेन नाम्साला ग्योइ आउदिन फेबा मुबा । नाम्साला आमाग्योइ नेपालि मुबा । सहरला बिसाम ग्योइ मैथिलि मुबा ।
चुनोन दुर्गम नाम्साला सुमन छिमेकि जिल्लाग्याम एसएलसि पास लासि उच्च सिक्षा डोबारि सहररि वाङ्बा मुबा । थेला नाम्सा टोल छर छिमेकरि एसएलसि पास लाबा खालाइ आरेमुबा । सुमन नोन गिक्छा म्हि मुबा । थेसे छार रेकर्ड नोन कायम लामुबा । मुतेबा नाम्सान ताङ्बासे स्याबा मुबा थेसे एसएलसि उतिर्न लाबासे ।
तासाइ चु ग्योइ आगोबा सहरसे गिक्छा गाँसरिन युङ्बा ल्हागतिबा मुबा थेदा । सहरला ग्रेन कलेजरि बिग्यान डोबा रहर थोसि निबा सुमनदा कलेजसे नोन निरास ताना लाजि । फस्ट तासि जेक्खे आता टप टेन न्हाङ्लादा जेक्खे साइन्सरि भर्ना किन्बा ताम थाहा याङ्मा हेन्से थे ल्हानान दिक्क ताबा मुबा । चुग्याम्से थारेङ निसि डोबारि थेला दिमला आर्थिक हैसियत नोन आरेमुबा । थेसे बानिज्यसास्त्ररि जेक्खे भर्ना ताम्याङ्बा पक्का ताजि । थे दुइरि याखारगि टुक्का ल्हानान फायान मुबा ‘कोला न्होङ्ला कमर्स डोसि, जामे न्होङ्ला नर्स डोसि’ मानबिकि सास्त्ररि कोसिस आलाबा आहिन थेसे । तासाइ सजिलो बिसय ताबासे भर्ना छ्योजिन्बा मुबा । सिट खालि आरेमुबा । ‘बानिज्य बिभागरि जेक्खे भर्ना किन्बारि खाम्ला’ बिसि पाङ्जि मैथिलि ग्योइला लेक्चरसे थेदा । चु बानिज्यसास्त्रला बारेरि सुमनदा तिलाइ ग्युइ आरेमुबा ।
तासाइ नोन उच्च सिक्षा किन्बारि म्याङ्मा केटो ताङ्बा मुबा । छ्यामरि थेदा टिचरसे सिट खालि ताजि बिसाम पोसि पिन्बारि खाम्ला कि डिप्लोमाग्याम पोबारि म्याङ्ला बिसि व्हाम्बा (आस्वासन) पिन्बा मुबा । तासाइ सुमनदा लिच्छा थाहा ताजि प्रमानपत्ररि कमर्स डोसि डिप्लोमारि मानबिकि सास्त्र डोबा ज्याबा आता । गिक्छा रे कलेज थे ह्रोजुगुतेन ताङ्बान आस्चर्यजनकला ताङ्बा ह्रुप्बान क्याम्पस निबा मुबा । क्याम्पस मुख्य सहरग्याम जाकि माङ्ग्यार मुबा ग्रेन कम्पाउन्ड मुबा बिसयगत फ्याकल्टि फेबा फेबा, पुस्तकालउ फेबा, रिडिङ रुम फेबा, न्युजपेपर थेन चिठिस्यो खाबा जानकारि पिन्बा थेन स्यो मन्जुसा छ्याम मुतेबाला ज्याबा ब्यबस्था मुबा । सुमनसे चुरिन गिक्छा रेम फायन हिन्दि स्योस्यो दिनमान थेन धर्मयुग म्राङ्बा मुबा ।
गिक्छा रे क्लास लेक्चरसे क्याम्पसला अनुसासनफिरि तिलाइ कोङ्बा कुल्बा (निर्देसन) थेना लाजि । ओम हाजिर लाबारि तिबा मुबा । रोल नम्बर गि हेन्से ३८ दोना रेसि हाजिर ताबा उन्जि ओम थे मुतेबा ह्रेमकोलान ह्रेमकोला डोखेन मुबा । तासाइ खाइमा टिचरसे ‘रोल नम्बर बोगाल गिसे च्युइ सोम’ बिमुबा म्युङ्बा काइसे ‘यस सर’ बिजि । थेलिच्छाम तिला तोजि ओम ? दान्नाइ दान्नाइ थे क्लास नोन ग्लाटाक टाक ङेजि । थेनि गुङ्रि खालाइ छोनखेन दिमला साहुला कोलाजुगु मुबा, खालाइ मारबारिला ओम खालाइ सरकारि कर्मचारिला ओम खालाइ जमिन्दारला कोलाजुगु मुबा ।
सुमन आउदिन असमन्जस्यारि परतिजि ओम म्हान्बारि चुजि, ‘ओइ तिल्दा चुह्राङ लासि ङोसि ङेबा हिन्ना’ बिबा म्हान्जि । तिल्दा जामेकोला डोखेनफिरि चुह्राङ लासि ङोला ? ङेबाला पर्रा थेनतामा हेन्से लेक्चरसे बिजि ‘रोल नम्बर बोगाल ङ्हि’ बिबा सुमनसे ‘हाजिर सर’ बिबा थेमाहेन्से नोन पाखे ‘यस सर’ नोन बिबारि आसेबा बिबाह्राङ लासि खिसि लाबा जमर्को लाजि ।
थेनिकादे चोदेदोना निकम्म थोन्बा रो नम्बर बोगाल गिसे च्युइ सोम बिले अंक ३९ बिबा वा डोबातेन नोन ङेबारि चुजि फायन याङ्बा हास्य अभिनेता चार्लि चप्लिनला अभिनय च्याबाह्राङ लासि । ३९ ला जोक स्होबारि चुजि ओम ३९ मुतेबा बिमा आतोबा स्हे हिन्ना बिबा भास्य स्हेङ्जि । खाल्छे तिलादाम्मान बिसाइ नोन ताला बिले बिबा चाबारि डोबारि खाबा हिन्ना बिबा ह्राङ प्रमानित लाबारि चुजि । थेनिकादेसे लाबा थे आज्याबा ब्यबहारसे रोल नम्बर ३९ दा कादे सेमक्युइजि (हिनताबोध) ताला बिबा ग्युइ प्रमानपत्र उतिर्न तादेदोना नोन थेनिकादेला चेतनारि परतिबा आरेमुबा ।
थे रोल नम्बर ३९ ला मिन गितान्जलि सर्मा मुबा थेला डोबा नोन ज्याबा मुबा । सुमनला रोल नम्बरर ४० ताबासे दुइदुइरि थेतेन डोबालाफिरि ताम लामुबा । सोमछा सेमेस्टरला रिजल्ट तेबा छ्याम थेसे ‘सुमनजि, ह्राङ्ला रिजल्ट खाराङ्बा ताजि ?’ बिसि ल्हानान उत्साहला छ्याम थे उल्याप लाबा हुल्लडबाजजुगुलान गुङ्रि ङ्योइबा मुबा । तासाइ सुमनदा पसाल पिन्बारि गाह्रो ताजिबा मुबा । तिल्दाबिसाम सुमन एकाउन्ट बिसयरि फेल ताबा मुबा । थेसे आपाङ बिबा गोमाहेन्से सुमनला याग्याम्से मार्कसिट स्योत ब्याङ्सि स्यान्दोदा थेना लासि बिबा मुबा– ‘ब्लि ब्लि बिसयरि चुह्राङ्बा ज्याबा नम्बर बास्हिमुला, बिसय गि ल्हागाब तासि तिला ताजि ? ला ङ्हि न्हाङ्रि फेल ताबा बिसयला दोसि परिक्षा पिन्बारि म्याङ्ला । ह्राङ्से दारे चु बिसयरि बेस्ट नम्बर बास्ह्युला । चुरि खाराङ्बा खाराङ्बा ङानोन हिन्ना बिबाजुगुदा गोर ब्लि ङ्हा बिसय ल्हागाब ताबा मुला’ बिबान स्यान्दोदा ङाला नम्बर उन्बान फुर्ति उन्जि गितान्जलि सर्मासे ।
हिन्बान बिबाह्राङ ला ङ्हिलिच्छाला उकान्टला परिक्षारि सुमनसे ७७ नम्बर बाबा मुबा । दोसि नोन थेसे ङ्हाच्छारि ह्राङ्नोन सुमन रिजल्ट खाह्राङ्बा ताजि ? पक्का ज्याबान ताजि नम्बर कादे खाजि ? बिजि । सुमने पसालरि ‘ङा एकाउन्टरि कमजोर मुला तासाइ पास ताजि’ बिजि । तासाइ माक्र्ससिट च्याबारि थेसे बाङ लाजि । सुमनसे लिच्छारि मार्कसिट थेदा पिन्जि । ‘वाह ! ७७ नम्बर तिल्दा पेचिबा सुमनजि ? चोदे नम्बररि ह्याङ्ला क्लासला ङानोन हिन्ना बिबागुङ्रि खालाइसे बाबा आरे । थुजुछे मुला ह्राङ्मि जेक्खे पास बिले ४० मार्क जेक्खे बाबा मुला ।’
सुमनला या छेङ्सि बाङ्से या डिक्ना लाबाकेन थुजुछे पिन्सि थेसे रोल नम्बर ३९ बिसि ब्रेबाजुगुदा ज्याबा पसाल पिन्जि बिसाम ‘हाजिर सर’ बिबा नाम्साबा सुमनला डेन लाबारि नोन आम्लेनि । थे कुनुहेन्से थेनिकादेसे रोल नम्बर ३९ बिबा स्व्याइ स्व्याइ ङेबारि ख्लाबा मुबा । ओसो थोबो ग्युरु लामुबा । थेनिकादेसे ह्राङ्दा च्याङ्ना हिन्साइ सच्याप लामुबा । सुमनसे सेम न्हाङ न्हाङ म्हान्जि, ‘फटाहाजुगुदा चुह्राङ लासि नोन तह ल्हागाबा लाबाचिम, फ्याफुल्ला गितान्जलि ।’
थेलिच्छा माइथलि ग्योइ पाङ्बा ह्रोजुगुसे हिरन्यलाल श्रेस्ठसे ब्रिबा छ्योइ ‘नेपाल ङोसेबा’ बिसयरि ङानि कमजोर मुला । ङानि दोसि थे बिसयरि फेल ताबा मुला सुमनजि । ङान्दा लोपपिन्स्ह्युगो बिसि ह्रोजुगुसे अनुरोध लाबा मुबा । ओम, ङ्हिलान मित्रता कोङ्ना लासि थुइबा मुबा । थेलिच्छा ब्लिछा सेमेस्टररि कादेह्राङ्बा थे ह्रोजुगु नेपाल ङोसेबा बिसयरि पास ताबाइ नोन मुबा ।
सुमन थेन गितान्जलिला दुइदुइरि कामरे डोखेन सो ला सिनेमा हलरि ह्रुप तामुबा । खाइमा थे ल्हानान ह्रोजुगुला छ्यामरि तामुबा ‘हाइ सुमन’ बिसि या ह्योङ्बारि खाइमाइ आम्लेमुबा । कि ओम ङ्यासेरिक्यार जानकि लाथान, जनक चोक थेन भानु चोकरिक्यार चिटिक्क जिउडाल डिक्पा, टोलला ह्रोजुगुतेन ताम लासिकेन ओम ह्रोजुगुला अगुवाइ लाबान निर्धक्कतेन ब्राचिबा दुइरि खाइमागि ह्रुप तामुबा । तासाइ म्राङ्माहेन्से थेला ओन्छाङ तासाइ नोन थेला समुहला ग्याप्सेरिक्यार म्राङ्साइ नोन ‘सुमन’ बिसि या ह्योङ्बान डेन लाबारि आम्लेमुबा । सुमनला ह्रोजुगुदा नोन ओतेबान आदार सत्कार लाबारि आख्लामुबा ।
सुमनसे नेपालि ग्योइरि हाजिर सर बिबारि खाइमाइ आख्लानि । यस सर बिसि स्यान्दोला नक्कल आलानि ओम थेला ह्रोजुगु मुतेबासे दाइताङ्रि पचप लाजि थेदा स्यान्दो आम्हान्नि, तिलाइ माइथलि ग्योइ पाङ्बा ह्रोजुगुसे थेतेन ह्रो स्होनोन आस्होनि । थेनिकादे आउदिन गोबासेबा थेन चाबामुबा दिमम्हेला ह्राङ स्वाङ लामुबा ।
गोल्छेसे गोल्छेसे क्याम्पसला कक्षा चोदे अनियमित तासिकेन निजि कि प्रतिबन्धित ग्लेठिमसे मुतेबान रिलख्लाइजि । आइकम जिन्बारि दिङ ब्लि ल्हागतिजि । सातान हडताल, सातान जुलुस दुइदुइरि पहाडे थेन मधिसे गुङ्ला साम्प्रदायिक झगडासे क्यारह्यार्बा मारह्यार्बा ताजि ।
थेनोन दुइरि आसामरि नेपालि ग्योइ भारतिय नेपालिदा स्युर्बा, यातना पिन्बा, ब्यान्बा थेन सेबा लाबाला लिब्रो नोन ग्रेन आन्दोलन (चर्कप) प्रासिकेन निजि । भारत समर्थक सुराकिजुगुसे आसामला नेपालिजुगुला पक्षरि जुलुस तेबा लिब्रोरि राम लाथानला मुल म्रापला ङ्निोन साइडरि केकेबा, पुरि खु स्होसि ल्हुइ चलाप लाचिबा थेन हलुवाइ छोङखानजुगुसे जेरि स्होबारि ब्लुकब्लुक प्योचिबा लेप छ्युकु आन्दोलनकारिफिर उम्बा जघन्य अपराध लाबा मुबा । थे आउदिन बिभत्स दृस्य मुबा । तासाइ जुलुस भब्यलिरि जिन्बा (सम्पन्न) ताबा मुबा । थे दमन थेन दंगाकारिजुगुला ग्राम्बारि कोङ्बा झापड मुबा । आसामला नेपालिदा ऐक्यबद्धता उन्सिन ख्लाबा मुबा ।
थे दंगाला कारन नाम्सा कोर्सि चितोबा दुइ नोन खाजि । सहर न्हाङ्रि डेरा किन्सि चिबा पहाडे डोखेनदा म्हाइसि म्हाइसि तोबा अभियान नोन चलप लाजि ।
थेदुइरि डोखेन गेन्दुनला ल्होलो समुह आरेमुबा, सत्ताधारि ग्लेतन्त्रला पंचायति ब्यबस्थाला डोखेन मन्डल थेदा मन्डले नो बिसि गालि लामुबा, नेबिसंघ, अखिल थेन रुस समर्थक फेडरेसन मुबा । चुनोन परिस्थितिरि सुमनसे सुरक्षाला लागि थेला हैसियत थेन चेतना आन्सार अखिलरि वाङ्जि ओम ल्होलो तोरमार ताबाला बाबजुद नोन ल्हुइला लिच्छादोना चुतेन नोन सम्बन्धित ग्लेठिम पार्टिरि चिचिजि ।
खात्दामान लासाइ पिएचडिदोना छ्योना लाबा महत्वकांक्षि लक्ष्य थोबा सुमनसे लिच्छारि दिमला समस्याला ओन्छाङ पुइमु जुसिकेन निबा मुबा । उच्च तहदोना डोबा मनोकांक्षादा तिलान्जलि पिन्बारि बाध्य ताबा मुबा । थेला योजना थेन म्हाङ बोसिकेन निबा मुबा ।
लिच्छारि सुमन दिमला समस्याला कारन ब्याचलरला डोबादा ङ्हाच्छा बोर्बारि आखाम्ना दिम दोसिखासि नाम्साला सरकारि लोप्खाङला सिक्षक दोबारि बाध्य ताबा मुबा बिसाम गितान्जलि सर्मासे एडमिसन जनकपुररिन लाबा मुबा । तासाइ, तिलाइ लालिच्छा नोन जनकपुररि आडोबा निधो लासि नेपालला टप संकरदेब कमर्स क्याम्पसरि डोबारि याम्बुरि निबा तामसोर ल्हानान लिच्छा ह्रो जिबनराम दजुवारसे सुमनदा थेना लापिन्मुबा ।
