बाह्राबिसेला बसस्टपरि पुइसि बामाहेन्से नइन बिबा नइनबहादुरसे ह्राङला जहानदा गिक्खे सिल्बा ग्ला म्हाइसि ब्लाप्बा न्हाबाचुजि आसेम ह्राङजा खु छोङखानरिक्यार वाङजि । तिलाइलिच्छा जाकि दहि, फाल्गि, तेमेला खु थेन क्युइ बासि थे दोगाजि आसेम ह्राङला जहानदा कर लाबान बिजि, ‘चाउ चाउ जाकि बेथादाम चाबान डाला । दारमा अस्पताल दोमातेन तोक लाजि बिसाम भर्ना ताम्याङला । चाबा चाजो याङमुवा आयाङमु, चाउ चाउ ।’
उरउरबा, रिकरिकबा, फुइमान गुर्ला ह्राङबा म्रिङकोला, खालि दोहोरो सा बुन्जिमुला, सुस्केरा राङबा काइरि ह्राङला फादा पाङजि, ‘टुङगोरि दोलाराङ ङ्हाम्बा आरे ङादाम खाइ का ओदेबान खाचिमुला ।’
थेलिच्छा थेसे ब्युङजि ह्राङतेन थोचिबा झुत्रो ताजिन्बा सग्लो स्ह्यामारि थो पोरे लासि पाङजि, ‘पुइसि बाजि बिबा मिनजेक्खे आउदिन स्हुखाबाचिम । दातेम का चेक्खे मुला ।’
नइनसे म्राङजि, थेला म्रिङला मि गोलेसे बुल्कु ताबान निचिमुला तासाइ थेसे चु देन्बादा महत्व आपिन्नि । थेसे तिलाजेक्खे डान्जि बिसाम तिल्मादोना चु म्रिङकोला गात्बारि छे थाबाकेन मुबा । थेतासि चु दाते सिबारिन आखाम म्हिला ल्हुइ तिलाला तिनिन तोरमार ताबा खालला आता, आस्पताल दोम्याङतोला मोक्कोन ठिक ताला । लिच्छारि थेसे थेतान ह्वाम्जि, ह्याङ प्राङबोला खालाइ आरेगाइ रो सरकारमि मुला ।
चुपट्टि सिल्बारि चिसि उरउरबा हार्बा जुम्बिजुगुसे सेम आलाना आलाना दहि, फाल्गि ज्योप्बा चुबान मुबा किस्नेला आमा, अ नइनसे थेदा ग्रेन्जा जाला मिनग्याम किस्नेला आमा नोन बिबा लामुला । किस्नेला आमासे गासगि दहि फाल्गि कलेटि ताबा सुङग्याम न्हाङरि युजि । ङेबा सुर थेला आरेबा । खाम आखाम गास सोम ब्लि फोरि युजि, चनागि आलु नोन, आसेम क्युइ थुङजि । थेपट्टि नइनसे कान चाजिन्माहेन्से देउरालि चुरोटला धितछ्योना कस छेङजि, किस्नेला आमा, तल तलसे हुरुक्कन ताजि तासाइ न्हापिन्जि कारन सोबा मिनरि तिलाजेक्खे नइनला ङ्हाच्छा चुरोट खाइमाइ आथुङबा ग्रान फाजिन्मुबा थेसे ।
दृस्यजुगु पोजि । याम्बु खाबा बस ल्हागतिजिन्मुबा । नइनसे ह्राङला जहानदा सहारा पिन्छि बसला म्रापदोना बाजि, बस क्रेबारि गाह्रो तामुबा । तासाइ क्रेजि आसेम जहानदा ग्लागिरि थान्जि । बस कुल्बा चुजि, बस याम्बुरि दोनोन तोमुबा, दोजि । बस अड्डाग्याम विर अस्पतालदोना सिका च्युइ भाडा फाजि नइनसे, कारन रिक्सावालाला तर्क मुबा विरामि सवारि खालाइसे आथो सिका च्युइ तोला । बसला ब्लाप्बा, रिक्साला ब्लाप्बा आसेम यात्रानाङ ग्लोबाग्याम थोन्बा काला फाल्सासे किस्नेला आमादा खामतेदोना सिथिल तानालाजिन्मुबा । थे ब्रबारि आखाम्नि, नइन थेदा पुइसि इमरजेन्सिरिक्यार छ्योङजि ओम माङग्यार न्हानरि न्हाजि ।
थेलिच्छा ह्युलला प्रतिस्ठित अस्पतालरि सरकारला विस्वास परतिसि म्रिङदा सोना लाबारि खाबा नइनला ल्हुइसे दोक्सेबिमा मार्मिक चेमा क्लाङजि ह्राङनोन नायक दोसि । चु मार्मिक चेमादा चुरि रापला लि पिन्बारि आडिक । चुराङलासि तिक्खुरि चेमारि बोकिन्तोबा नइनला विस्वासरि पटक्कान आरेबा ताम मुबा तासाइ सामना लातोमाहेन्से सामना लानोन तोला । नइनादा थे बो किन्तोमा म्हाङ वा ओन्छुपराङ ङ्हामचिमुबा । घटना थेन सम्बाददा चुराङ लासि वर्नन लाखाम्ला । नइनसे तिलाइ सुझाउ, तिलाइ आदेस, तिलाइ प्रस्न थेन तिलाइ हप्किधप्कि ल्हानान कडकदार ग्योइरि थेबान मुबा । गिक्खे कोठाग्याम घोक्रेठ्याक नोइ चाजि ।
‘चुरि आहिन, चुरि आहिन थेरि बोर्गो…’
‘चुरि खानाङ बाबा थेरि… थेरि’
‘जाचतिबा ग्ला चुरि आहिन थेरि’
‘ए ह्राङला बिरामिदा जे चुदेह्रेङबा ग्लारि नाइसि… खाइ ख्रेन्सि थान्गो ङान्ना बिरामि नोन चितोला ।’
चुराङ लासि चुर्से थेन क्यार्सेला गिक्खे ह्रेङबा सिलसिला लिच्छा नइन चेमाला चुराङबा बिन्दुरि दोजि, जहा प्रस्नजुगु तिलाइ महत्वपुर्न मुबा । चुदेदुइदोना नइनला स्वभाविकताला ब्लिच्छा बो सिजिन्मुबा ।
‘तिला रोग हिन्ना ?’
‘सुङग्याम का खाला…कसले कसले ख्लेनाइरि’
‘चु चुरि जाचआति क्याथाङ…’
‘खानाङ क्याथाङ ?’
‘टेकु अस्पतालरि’
‘टेकु अस्पताल खानाङ मुला ?’
‘उथे क्याथाङ’
नइन बिबा नइनबहादुरसे ह्राङदा अन्योलला भुमरिरि फस्तिबान निबा अनुभव लाजि । थेदा गिक्खे चुराङबा वातावरनसे खिबान बोर्बा अनुभव ताजि, जुन वातावरन थेला ह्युलरि ताला बिबा ताम थेला निर्बोध सेमसे डान्बा सुताइ आरेबा । तासाइ म्रिङला प्रान ह्राङला प्राङबो खल्तिरि सुरछित थान्बा भ्रमरि परतिबा नइनसे चेमा आलाना सुखान आरेबा । अस्पतालला ख्राङगारि फनफन कोर्मा सुताइ थेसे अस्पताल थेन डाक्टर स्याप्बारिन आखाम्नि तासाइ थेला सरकारफिला विस्वास ल्होबा आरेबा । थेसे डान्बान मुबा, चुमि अस्पताल नोन म्हाले सरकारमि अझाइ मुला, म्हान्गे थेला लागि सरकार चु मोक्कोन क्रियाकलाप थेन झन्झटजुगुबिबा स्यान्दो अलग्ग बस्तु हिन्ना, जो विस्मयकारिरुपसे थेला ङ्हाच्छा थोन्बा खाम्ला । चुराङ लासि थे चेमाला सोम्छा रेमरि दोजि । चुपाल्छे बिसाम सम्बाद थेदा तथ्यपुर्न ङ्हाम्नि ।
‘सुङग्याम का खाबाला खाबान मुला ?’
‘कसले, कसले’
‘कुला फोटो खिचतितोला’
‘थे खानाङ खिचतिला ?’
‘कालिमाटि चेस्ट क्लिनिकरि’
‘थे खानाङ मुला ?’
‘चोसो निउ जाकि क्याथाङ परतिला ।’
तिलाइ दुइ चेस्ट क्लिनिक म्हाइसि कोरब्रामाहेन्से नइन थानथान या टुस्याल ब्लाप्बा ल्हुइ, ब्लाप्बा मानसिकता थोसि किस्नेला आमा मुबा ग्लारि दोगाजि आसेम थेला ङामरि ओसो ग्ला स्होसि चिजि ।
‘किस्नेला आमा । डाक्टर अस्पताल तिलाइ आस्याप्नि ।’
किस्नेला आमा निरुत्तर । नइनसे अझ ह्योङसि ङ्योइजि, ‘ए एदा खाराङबा मुला ?’
किस्नेला आमा बिसाम नियतिला अस्पतालरिन दोजिन्मुबा । साम्बा डापला मुठा राङ, सिमजिन्बा, तिलोगि लत्रक्क ताजि थे । नइनदा वास्तविकतासे ह्रेच्छागिमान परिपक्व स्होजिन्मुबा । थेतासि दाते थे भ्रमबिमा माङग्यार मुबा । तिर्याम थेदा क्रिङसि क्रागे म्हान्मुबा तासाइ नियन्त्रन लाजि कारन थेसे था याङजि चुरि चुराङ लासि क्राबाला अर्थ आता । तिल्मा चु म्रिङकोला सिला ह्राङबा आरेबा तासाइ तिनि सिजि नइनदा विस्वास ताजि, तिलाइ दुइला चुपट्टि आहिन, थेपट्टि । चुरि खानाङ थान्चिसे, ए थुर्ला थुर्लाला कोलाहल लिच्छा नइनसे डापला मुठाह्राङबा याङबा थेला म्रिङदा पुइसि माङग्इार सडकरिन खाजि थेलिच्छा पेटिला तिलोगि लास थान्सि थे रिक्सा ङ्योइबारि निजि । दारे चेमाला ब्लिच्छा रेम तिला, थेदा नइनबहादुरसे पुरा आलाना सुखान आयाङ ।
‘सिबा म्हि नोन खालाइसे बिस रुप्पेरि बोर्ला ?’ आबोर ङाम, थे सुताइ बस अड्डादोना पचास पिन्ना ?’
‘ओतेम न्होर आरे, दिमरि नोन दोतोला ।’
‘ट्याक्सि बसपार्क दोना आनि थेसुताइ लास थोसि ?’
निसहाय तासि नइन दोसि खाजि, थेदा क्योङनोन म्हि सिबाह्राङ छोर्जि । छोन्बोम थे जेक्खे मुला थेताबासे दारे थेतेन निसि पाङतोमुुला, एला ल्हुइदा बाह्रबिसेला बसदोना बोर्बारि खाचिबाइ रिक्सा, ट्याक्सिसे आङ्यान्नि खाम्ला बिसाम एनोन डोङरेसि ब्राउ, चुरि क्योङनोन म्हि सिबाला मुला । ए गिक्खेजे छोन्बो मुला ।
थे दोसिखामा किस्नेला आमाला लासदा भिडसे ख्वाङसि जिन्बाला चिम । गिक्खे पुलिस नोइ क्रिङचिमुबा ।
‘खाल्ला म्हि चु ?’
‘चुरि तिल्दा नाइथान्बा ?’
‘सिबा ह्राङमुला ।’
‘ए…चुला म्हि खानाङ मुला लु चुदा योना दुइबोर्गो ।’
दारे नइन बिबा नइनबहादुरसे ह्राङदा ल्हुइरि मोक्कोनबिमा ल्हाना विवस ताबा याङजि । थेदा ङ्हाम्जि, थे एकदम गिकखे मुला थेतासि थे हुलग्याम गोलेसे माङग्यार थोन्जि । ल्हुइरि दोक्सेबिमा ङ्हाच्छा नइनसे तिनि थेला म्रिङदा ङोआसेनि, थेदा गोरसोम बिजाबुमोला आमादा, थेला ल्हुइ गाङसालदा, थेला ल्हुइह्रोदा तासाइ थेसे तिनि आउदिन महत्वपुर्न बस्तुदा ङोसेजि, तिनि थेसे सरकार ङोसेजि । ङामग्याम आउदिन ज्याना लासि ङोसेजि । खालाइसे ङोसेना लासि पिनआतोनि ह्राङसेन ङोसेजि । प्राङबोला सरकार स्याप्जि थेसे तिनि, सरकार थेलान यारि खाजि । थेसे चेपारे लासि ङेबान निबा थेला नाम्साला सतासि थेन जिल्लाला माननियदा ङोसेजि ।
भिडग्याम म्हाबा नइन ङ्यासेन बाह्राबिसे निबा बस क्रेजि । आत्मस्विकृति चुराङलासि ङ्हेबान निजि, किस्नेला आमा, म्हिला आत्म ताला बिबा थेमुबा, एसे ङाला दुख म्राङसिन ख्लाजि एला ल्हुइदा सद्दे स्होसि बोर्बारि क्रेप्सा कसतिसि निबा ङाइ एला लास सुताइ बाबारि आखाम्नि । तासाइ ङाइ सरकार, म्हि मोक्कोन मोक्कोन ङोसेजि, तिला ङाइ होराङनोन म्लेखाम्ला ओम तिनि तिङरि फुर्बा क्याबा रे ?
दो:बा : अगाध
